Yanvarın 22-də Şəhidlər xiyabanında Azərbaycanın hərb tarixinə adı qızıl hərflərlə həkk olunan iki dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı general-mayor Həzi Aslanovun anım mərasimi keçirilib.Əfsanəvi generalın abidəsi önünə əkililərin qoyulması ilə başlanan mərasimdə ulu öndər Heydər Əliyevin və torpaqlarımızın azadlığı uğrunda canından keçən şəhidlərimizin ruhu bir dəqiqəlik sükutla yad edilib. Sonra Müdafiə Nazirliyinin idarə rəisi general-mayor Rasim Əliyev H.Aslanovun şərəfli ömür yolu və qəhrəmanlığı barədə ətraflı məlumat verib. Müasir gəncliyimizin qəhrəman döyüşçüdən çox şey öyrənməli olduğunu deyən idarə rəisi vurğulayıb ki, bu cür tədbirlərin keçirilməsi gənclərimizin vətənpərvərlik ruhunun yuksəldilməsində mühüm  rol oynayır.Azərbaycan Respublikası Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədr müavini Cəlil Xəlilov da H.Aslanovun hərbi xidmətlərindən danışıb. O, sərkərdənin ömür yolunun hər bir gəncə ən dəyərli nümunə olduğunu qeyd edib.Qəhrəmanın nəvəsi Emin Aslanov ailə üzvləri adından Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevə və Müdafiə Nazirliyinin rəhbərliyinə dərin minnətdarlığını bildirib. * * * Azərbaycan Hərb Tarixi Muzeyində də iki dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı general-mayor Həzi Aslanovun anım günü qeyd edilib

Xaliyar Səfərov müasir özbək ədəbiyyatının tanınmış nümayəndələrindəndir. O, 1983-cü ildə Özbəkistanın Qaşqadərya vilayətinin Çırakçı rayonunda anadan olub. 2005-ci ildə Səmərqənd Dövlət Universitetinin özbək filologiyası fakultəsini bitirib. Əsərləri “Şərq ulduzu”, “Gənclik” jurnallarında, eləcə də “Özbəkistan ədəbiyyatı və sənəti”, “Kitab dünyası” və digər nəşrlərdə dərc olunub. Əsərləri rus, türk, qırğız və qaraqalpaq dillərinə tərcümə olunub. “Aysız gecələr” (2010, hekayələr), “Qanadsız quşlar” (2015, povest və həkayələr), “Namus və həyat” (2019, povest və hekayələr), “Anamın yalanları” (2024, hekayələr) adlı kitabları nəşr olunub. Hazırda “Özbəkistan tarixi” telekanalının “Elmi-populyar telefilmlər” redaksiyasının baş redaktorudur. Moderator.az Xaliyar Səfərov tərəfindən redaksiyamıza təqdim edilən “Ana vidası” hekayəsini oxuculara təqdim edir. 1 Nəzir kişi kolxozda suçu olaraq işləyirdi. Pambıq yığımı bitəndə hər gün qonşularla həşər yoluyla evdən-evə pambıq çıxarır və həyətin bir küncünə toplayırdılar. Bu gün də həşərdə idi. Axşam vaxtı evə qayıtdı. Solmuş üzünü kədər bürümüşdü. Adətən işdən gəlib, evə girər-girməz yemək soruşardı. Ərini bu halda görəndə Müəzzəm xalanın ürəyi sarsıldı. – Sənə nə olub? Eşikdə fikirli dayanan Nəzir kişi kədərlə cibindən körpə ovucu boyda iki kağız çıxardı. – Bu lənətə gəlmiş çağırış vərəqəsi mənə də gəldi. – Vay, vay... – uzun, qalın saçlarını iki hörən bərvəstə Müəzzəm xalanın əl-ayağı titrədi. – İndi nə edək? Bu nə həyatdı axı. – Məni qoy kənara, burda Polatı da yazmışlar... – Nə? – oğlunun adını eşidən ana huşunu itirdi. Gözlərini qaranlıq bürüdü. Divara söykəndi. Hər ikisi də, ər də, oğul da getsə... Burda həyat, dolanışıq necə olacaq? Polat nişanlıydı. Aman Allahım… – Mən bu imtahana hazıram! Bilirdim ki, bu gün gələcək, amma Polat... – Nəzir kişi udqundu. – Uşaqlarım haqqında düşünürəm. Onların günahı nə idi axı? – Sınaq deyirsiz, bu sınaq bizi bitirəcək. – Bu müharibə gündən-günə şiddətlənir. Əli silah tutan kim varsa, hamısını dartıb aparır. Mən hətta Kəmal və Cəmşiddən də çox narahatam... Eyvanda çay qaynadan kiçik oğlu – məktəbdə 9-cu sinfdə oxuyan Cəmşid onların sözlərini eşidib, anasının yanına gəldi. – Niyə ağlayırsan, ana? Müəzzəm xala onu qucaqlayıb, daha da möhkəm ağlamağa başladı.  Biz bitdik balam. Biz bitdik… Atanla qardaşı Polat müharibəyə gedəcək... Yeniyetmə oğlanın sanki bədəni dondu... 2 1942-ci ilin baharı. Göy buludlu. Yağış yağacaq sanki. Qapı döyüləndə “Ərimdən məktub var mı? Oğlumdan xəbər varmı?” - deyə tələsən Müəzzəm xala evin qarşısında dayanan hərbi maşını görüb sanki dondu. – Məni bağışlayın, – maşından düşən əsgər nəzakətlə dedi. Sonra cibindən bir vərəq çıxardı. – Bu nə? – Müəzzəm xala belə desə də, əslində bunun nə olduğunu yaxşı bildiyi üçün titrədi. – Kəmal Fəxriddinov oğlunuzdur? Ana cavab vermək əvəzinə başını zəif tərpətdi. – Vətən təhlükədədir! – Hərbçi təkid etdi. – Bütün qüvvələr müharibəyə səfərbər olunub! Sabah oğlunuzla Vətəni müdafiə etməyə gedəcəyəm! Bizi Vətənin azadlığı gözləyir! Bu şərəfli vəzifəni yerinə yetirəcəyik! – Vətən də var olsun... – Müəzzəm xala yaylığının ucunu dodaqlarına sıxıb ağladı. – Vəzifə də ölsün! Bu necə bədbəxtlik axı? Ərim müharibəyə getdi. Böyük oğlum da getdi. Hər gün onları gözləyirəm. Nə məktub var, nə xəbər! İndi bu uşağımı da istəyirsiniz! Mənə baxan bu oğlumdur! Göndərə bilmərəm! – Nə?! – əsgərin dodaqları bürüşüb, sifəti dəyişdi. – Vətənin müdafiəsi müqəddəs borcumuzdur! Kim bundan imtina edərsə, Vətən xaini sayılır! Düz alnından atılır! Oğlun harada? Tez çağır! Müəzzəm xala başını tutdu. –  Sənə deyirəm, oğlun harada?! Müəzzəm xala titrədi. – Can balam. Sənin də anan vardır axı... – dedi yalvaran səslə. Kəmal həyətin kənarı, odun yığımı yanından tualet üçün çuxur qazırdı. Anasına qışqıran əsgərin səsini eşidib, buraya gəldi. Əynini toz-torpaq örtmüş, kir-pasın içində idi. – Kamal sənsən? – deyə əsgər soruşdu. – Bəli. – Niyə gizlənirsən? – Yox, gizlənmədim. – O zaman tez ol, mənimlə gedəcəksən! – Yox, onu aparmayın, – birdən yalvarmağa başladı ana. – Mənə baxan, başımın üstündə olan bu oğlumdur axı! – Nə dediyini başa düşürsən? – deyə əsgər Müəzzəm xalaya qışqırdı. – Mənimlə gedəcək. Tez ol, gəl. – Yox! – ana əsgərin yolunu kəsdi. – Uşağımı verməyəcəyəm! Atası müharibədə, qardaşı müharibədə! Hərbiçi fit çaldı, o mindiyi maşından iki zabit düşüb gəldi və Kamalın əllərini qatlayıb, maşına saldı. – Dayanın! – ana ağladı. – Heç olmasa uşağımın paltarlarını verim! – Heç nə lazım deyil! Səsini kəs, yetər! Unutma, hər şey cəbhə üçün! Hər şey bir göz qırpımında baş verdi. Maşın getdi. Müəzzəm xala oğlunu aparanların izində addımlayıb qaldı.  Ana? Müəzzəm xala başını qaldırıb baxdı və qarşısında kiçik oğlunu görüb zəlil oldu. – Ay balam, ay balam?! – deyə Cəmşidi qucaqladı. – Qardaşlarınla ​​indi oynayıb güləndə necə kədərli durursan, balam. Zamana od düşdü. Sən və məni yandırdı, balam. Yandırdı... Qardaşını maşına basıb apardılar. – Ana... – Cəmşid anasının yaşli gözlərinə baxdı. – Dünən Əbdürəhim kişinin oğlunu da belə aparmışlar. Onlar Allahdan qorxmurlar... – Üç oğul dünyaya gətirdim deyə sevinirdim. Mən sizləri müharibə üçün doğmuşam, balam... Müharibə üçün doğmuşam... Atasının və qardaşlarının həsrətindən qəlbi göynəyən Cəmşid, anasına necə təsəlli verəcəyini bilmirdi. O zaman ildırım guruldadı, yağış yağmağa başladı. 3 Müəzzəm xalanın iki gözü qapıdan ayrılmadı. Qapı döyüləndə, “uşaqlarımdan məktub gəlib yada atası ona şad xəbər göndərib”, deyə qaçaraq çıxırdı. Nə vaxtsa, qapıdan yemək axtaran, dərisində qaşınma olan Alapər içəri girirdi. Sonra sahibəsinin ayaqları altına uzanırdı. – Tövbə, tövdə, it doymadığı zaman oldu... Müəzzəm xala öz-özünə mızıldanıb qapıdan çıxdı. Ətrafına baxır. Qonşu həyətdən körpənin səsi, ananın fəryadı eşidildi. – Ağlama, balam, ağlama, bu ağlamanı müharibədəkilər bilirmi? Sağ olsa, bir gün sənin atan pəncərədən işıq kimi evimizə girəcək. O zaman ağlamağı unudacaqsan, balam. Allah qoysa, o günlər gələcək... Müəzzəm xalanın sanki ürəyi patladı. Bu səs, bu fəryad sanki qonşu evdən deyil, bütün anaların ürəyindən gəlirdi. O da ümid edirdi: bir gün ata-uşaqlar içəri girəcək, onların evi yenidən işıqla dolacaq. Əri yenə səhərdən nas çəkib, onlara qışqırmağa başlayır. – Qışqırsa da, nas çəksə də razıydım... – Müəzzəm xala darıxdı. – Oğulları ilə evdə olsa daha yaxşı olardı. Kaş uşaqlarım yanımda olaydı... Küçədən qara paltarlı gənc qadın uşağıyla keçirdi. Kədərli, ümidsiz idi... Yanında olan balaca qızcığaz da məhzun idi. Ana və uşağın üzünü kədər bürümüşdü. – Yazıq Nəsibə... Əri ilə bir il də yaşamadı, Vahidcanı da döyüşə göndərmişdi. Yaxınlarda qara məktub gəldi... Müəzzəm xala kədərləndi. Elə bu vaxt küçənin başından axsaq briqadir göründü. – Səhərdən hamı çapığa çıxsın! Bu da bir cəbhə! Kolxozumuzun bütün oğlanları, kişiləri müharibədə! Onlar Vətən uğrunda canlarını verəndə bizim oturub baxmağa haqqımız yoxdur! Pambıq sərvətimizdir! Onu vaxtında yetişdirib, məhsulu zavodlara göndərməliyik! Siz yetişdirdiyiniz pambıq müharibədəki həyat yoldaşınıza, övladınıza isti paltar olacaq! – Kişi olmadan öl! – Əvvəlcə Müəzzəm xalanın ağlından bu fikir keçdi. Sonra ona yazığı gəldi. – Sağlam olsa o da gedərdi... Bu zaman küçənin o tayından bir oğlan həyət tərəfə qaçdı. Ardınca “Davuççəmi ver!” deyə qardaşı ağlayıb gəlirdi. O zaman Müəzzəm xala indi bahar olduğunu düşünüb təbiətə baxdı. Ağaclar yaşıl, ətraf mavi, amma bu heç kəsi sevindirmədi... Qadın “Uşaqlarımsız baharı neynirəm”, deyirmiş kimi darvazanı bağlayıb, içəri keçdi. Bu 1944-cü ilin baharı idi... Axşam darvaza döyüldü. Qonşular olduğunu düşünərək qapını açan Müəzzəm xala hərbi komissarın astanada dayandığını görüb özünü itirdi. – Cəmşid Fəxriddinov sizin oğlunuzdur? Ana nəfəsini dərirmiş kimi əsgərə baxdı. Rəngi ​​solğun idi. – Cəmşid Fəxriddinov sizin oğlunuzdur? – komissar təkrarladı. – Mənim ərim, üç uşağım müharibədədir! – bu söz necə ağzından çıxdı, özü də bilmədi. – Sovet ordusu qalib gəlməyə başladı. Ancaq müharibədə tam qələbə qazanmaq üçün yenə də adamlar lazımdır! – Sizə deyirəm, ərim müharibədə, uşaqlarım müharibədə! Onlardan nə məktub, nə də bir xəbər var! Onlar sağdır, yoxsa ölü, bilmirəm! – ana ağladı. – Yenə məndən başqa nə istəyirsən! Özüm gedim?! – Güc tətbiq etməyə məcbur etməyin! Hələ getməli olduğum yerim var. Olmasaydı, maşına mindirər, götürərdim. Yaxşısı, oğlunuz səhər saat altıda əyvanda olsun! Gənc komissarın hər bir sözü ananın ürəyinə nəştər kimi ilişirdi. Sözünü dedikdən sonra qayıdıb getdi. Müəzzəm xala qapını bağlayarkən, hönkürərək ağladı. – İndi nə edəcəm? O göz yaşlarını göstərməmək üçün həyətin küncünə, əri basdıran pambıq yığıma tərəfə keçdi... ...Səhəri gün iki nəfər əsgər Müəzzəm xalanın evinə soxuldu. – Oğlunuz haradadır? – dedi ağsaqqal. – Cəmşid Fəxriddinov haradadır?! Onu haraya gizlətdiniz?! – soruşdu o birisi. – Dünən gecə də dedim ki, mənim belə uşağım yoxdur! Hamısı müharibədədir... – deyə ana hönkürtü ilə ağladı. – Yalandır! Sizin iki oğlunuz müharibədədir. Biri isə evdə! – Mənə bax, ərim döyüşə gedib, uşaqlarım sağdır? Əvvəlcə mənə bundan danış! – deyə ana əzgin-əzgin soruşdu. – Sağdır! – Sağdırsa, niyə onlardan nə məktub, nə də bir xəbər var?! – Bunu biz də bilmirik! Mənim də oğlum müharibədədir! – dedi böyüyü. – Bir ildir ki məktub almıram! Ölüdür, diridir, bilmirəm! Amma nə edim? Hər şey cəbhə üçün! Söyləyin, oğlunuz haradadır? – Mənim oğullarım müharibədə! – ana qışqıraraq cavab verdi. – Məndən daha nə istəyirsiniz, ey vicdansızlar! Budur evim, budur həyətim! İnanmırsınız, baxın! – Axtaracağıq! – deyə əmr etdi böyüyü. Onlar evi, mətbəxi, başqa otaqları, hətta odunxanaya da baxdılar. Cəmşid yox idi. Zabitlər ğərəm yığımı yanına gedəndə Müəzzəm xala dözəmədi. – Sizlərə nə deyirəm! – deyə qışqırdı. – Məni yandırmayın! Ərim, üç uşağım kifayətdir! Gedin, gedin! Əksinə, ərim və uşaqlarımdan xəbər verin. – Sən sovet ordusunu aldatmağa çalışma! – deyə ordu rəisi səsini qaldırdı. – Mən oğlanları göndərib, qayıdacağam. O vaxta qədər oğlunu tapmasan, bizdən yaxşılıq gözləmə! Əsgərlər saçları ağarmış, yanmış, çox ağladığından üzü dərddən qırış-qırış olan, yaşı əlliyə çatmamış, kədərlənən Müəzzəm xalaya baxırdılar. Əsgərlər bir daha bu yerə addımlamasalar da, qonşular, bəzən kolxoz rəisi başını bulayıb həyətdə dağınıq, çılğın halda odun yığınının ətrafında gəzən Müəzzəm xalanı görüb geri dönürdülər. Bəzən ona yemək gətirirdilər. Yazıq ana gətirdikləri yeməyə baxmırdı, əlindən alıb, odun yığını tərəf getməyə başlayırdı. Bu başqalarında şübhə yaradırdı: “Yazıq... ağlını itirib...”. Müəzzəm xala dərdkəş və yanan qonşu qadınların müəmmalı baxışları, suallarına cavab verməyi istəmir, bəlkə qulaq asmır, gözləri yaşla üzünü çevirir, darvazaya baxır, sonra hönkürərək odun yığını tərəfə keçirdi... – Ağlını itirib... Əvvəl belə deyildi... – Əri və oğullarından məktub olmadığı üçün bu vəziyyətə düşmüşdür bəlkə? – Bəs, başqalarının da ürəyini qırmayın., – deyə hönkürdü bir qadın. – Xəbər gözləyə-gözləyə, gözlərim deşilib... Bu yazığın əri, üç oğlu da müharibədə... Qonşular da kədərlənərək evlərinə dağıldılar. Sınaq günləri vardı. Radiodan müharibə bitib, sovet ordusu Almaniyanın Brandenburq darvazasına yaxınlaşdığını dedilər, amma yaxınlarını müharibəyə göndərmiş analar və qadınların, gəlinlərin səbri tükənirdi. Yerlərdə həsrət məktubları əvəzinə qara məktublar çoxalır, işıqları sönən evlər, qara donlu analar, qadınlar bürüyürdü... Dörd ildən artıq vaxtdır ki, əri və oğullarından xəbər tutmayan Müəzzəm xala evə girməz, iki gözü darvazada, bəzən qapıda, bəzən təndirin qabağında, bəzən odun yığını yanında ağlayırdı... Nəhayət, gözlənilən gün gəldi: “Sovet ordusu qalib gəldi!” Bütün evlərdə, küçələrdə bayram başladı. Qadınlar bir-birini təbrik edir, alınlarından öpür, sevincdən ağlayır və “İndi gəlirlər...” deyərək həyəcanlanır, şirin xəyallar edirdilər... Müəzzəm xala da odun yığını yanında əvvəlkindən çox gəzirdi. O nədir deyə pıçıldar, amma səsi özündən başqa heç kimə eşidilməzdi. Ətrafda sevinc küləyi əsir, ev sahibləri müharibədən qayıdır, kimsə sağlam, kimsə qolunu, kimsə ayağını itirib, kiminsə beyni yerində deyil... Amma cismani qüsurlar ikinci plandaydı. Belə xoş günlərin birində Müəzzəm xalanın ikinci oğlu Kamal müharibədən qayıtdı. O arıqlamış, çubuq kimi olan, paltar içində canlı bədəni deyil, quru skelet olan anasını görəndə, əvvəlcə tanımadı. – Balam! – dedi Müəzzəm xala və onu qucaqladı. – Sağlamsan, balam? Başına dönüm ay oğul. Başına dönüm... Ana balasının görüşünə doymadan üzündən, gözlərindən öpür, gözlərindən axan yaşlara mane ola bilmirdi. – Atan və qardaşını da görmüsün? – deyə soruşdu. Kəmal baş tərpətdi. – Balam, sağ-salamat gəlmisən, bəlkə bu yaxınlarda atan və qardaşın da gələcək... – Cəmşid harada? – deyə soruşdu döyüşdən eti sərtləşən Kəmal. Ana birdən oyandı. Əvvəlcə ətrafa baxdı, darvazanı bağladı. Sonra “İndi” deyə həyət axırına, odun tərəfə getməyə başladı. – Balam, indi çıxa bilərsən... Ananın bu səsini heç kim eşitmədi. Kəmal təəccüblənib dururdu. Müəzzəm xala odun yığını yanına gedib evin gözündən uzaq bir ucundan iki-üç bağlama odun götürdü. – Cəmşid, balam. Müharibə bitdi, indi çıxa bilərsən. Bax, qardaşın Kəmal da gəlib! O yerdən heç bir səs gəlmirdi. – Balam, artıq qorxma. Müharibə bitdi, sərbəst danışın, çıx indi. Yenə cavab olmadı. Müəzzəm xala sürünərək, yığın arasına girdi. Kəmal anasının bu hərəkətlərini həyrətlə izləyirdi. Bir andan sonra ananın “Bala-a-aam!” deyən qışqırığı eşidildi. Kəmal tələsərək gəldi. Görürsə, odun yığınlarının arasında yer açılan və dərin çuxur qazılıb. Yadına düşdü: bu həmin, döyüşə gedən gün qazılmış və yarımçıq qalmış tualet yeriydi. Birdən Kəmal müharibənin səngərlərini düşündü. Orada əsgərlər canlarını qurtarar, qəfil hücumlar edərdilər. Buradaysa döş qəfəsinə bıçaq vurulan kiçik qardaşı Cəmşid ölü yatırdı. Ana isə oğlunun başını sinəsinə sıxaraq özünü söyürdü... – Sən müharibəyə gedəcəyəm, dedin, mən göndərdmədim. Mən sənə qardaşının qazdığı tualet çuxurunda gizlən demişdim. Deməli müharibəyə getsən yaxşıydı? Səni gizlətmədən mən ölüm. Səni niyə belə gizlətdim? Niyə? Niyə?! Bax, qardaşın Kəmal gəlib, bir gün atan Polat da gələcək. Tələsməsən, bir gün sən də gələrdin, ay balam. Bu nə bədbəxtlik, balam. Ana olmadan mən ölüm, balam... Kəmal nə edəcəyini bilmədən səngər divarlarına baxdı. Gördü ki, bir tərəfdə tualet də var idi. O biri tərəfdəysə çarx oyulmuş və orada gildən düzəldilmiş alman əsgərləri cərgələri vardı... Sinələrində güllələrlə yatırdılar... Gildən hazırlanmış tanklar çatlamış, parçalanmışdı. Hasarın bir küncündə taxta avtomat vardı. Kəmal qeyri-ixtiyari onu əlinə alıb, sanki atmaq istəyirmiş kimi ətrafa baxdı. Sonra gözü divardakı yazıya dikildi: “Cəmşid – dizərtir!” Amma onun üstündən xətt çəkilmişdi. Altında iri hərflərlə “Anam üçün müharibəyə getmədən, burada özümlə döyüşürəm!” deyə yazılmışdı... Kəmal hər şeyi başa düşdü – qardaşı döyüşdə məğlub olmuşdu... Anasına baxdı. Oğlunun başını köksünə qoyub oturmuş Müəzzəm xala göz yaşlarını saxlaya bilməz, özünü söyür, vidalaşır, sinəsinə yumruq vurub ağlayırdı... Xaliyar SƏFƏROV Özbəkcədən tərcümə etdi: Rəhmət Babacan            

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən Lənkəran rayonunda inşa etdirilmiş 14 fərdi yaşayış evi şəhid ailələrinə və Qarabağ müharibəsi əlillərinə təqdim edilib. Nazirlikdən Axar.az-a verilən məlumata görə, evlərin təqdim edilməsi tədbirində Nazirliyin tabeliyindəki Sosial Xidmətlər Agentliyinin İdarə Heyətinin sədri Vüqar Behbudov, Lənkəran Şəhər İcra Hakimiyyəti başçısının müavini Xalid Rəhimov iştirak edib. Prezident İlham Əliyevin sosial sahəyə xüsusi qayğı göstərdiyini vurğulayan V.Behbudov bunun daha bir təzahürü kimi həssas əhali qrupları ilə bağlı sosial müdafiə proqramlarının ildən-ilə genişləndiyini diqqətə çatdırıb. O qeyd edib ki, şəhid ailələrinin və Qarabağ müharibəsi əlillərinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi, rifah halının yaxşılaşdırılması ölkəmizdə aparılan sosial siyasətin əsas istiqamətlərindən biridir. Bu kateqoriyalardan olan vətəndaşların mənzillə təminatı işləri də getdikcə güclənir. Onlara 2018-ci ildə nəzərdə tutulduğundan 3 dəfə çox olmaqla 626, ötən il 934 mənzil və fərdi ev verilib. Dövlət başçısının tapşırığına əsasən 2020-ci ildə isə şəhid ailələrinə və müharibə əlillərinə rekord sayda - azı 1500 mənzil və fərdi ev verilməsi nəzərdə tutulub. Hazırda Lənkəran rayonunda təqdim edilən fərdi evlər də daxil olmaqla, onlardan artıq 568 mənzil və fərdi ev (o cümlədən 554 mənzil, 14 fərdi ev) verilib. Digər mənzillər və fərdi evlər də ilin sonunadək veriləcək. V.Behbudov ümumilikdə ötən dövrdə şəhid ailələrinə və ölkəmizin ərazi bütövlüyü, müstəqilliyi və konstitusiya quruluşunun müdafiəsi ilə əlaqədar əlilliyi olan şəxslərə 8156 mənzil və fərdi ev verildiyini bildirib. O, həmçinin Nazirlik tərəfindən müharibə əlilləri və onlara bərabər tutulan şəxslərə 2018-ci ildə 265 avtomobil, 2019-cu ildə 600 avtomobil verildiyini deyib. 2020-ci ildə onlara 400 avtomobil verilməsinin nəzərdə tutulduğunu və onlardan artıq 150-nin təqdim edildiyini, bu vaxta qədər müharibə əlilləri və onlara bərabər tutulanların 6900 minik avtomobili ilə təmin olunduğunu qeyd edib. Yeni fərdi yaşayış evi ilə təmin edilən şəhid ailələrinin üzvləri və Qarabağ müharibəsi əlilləri onların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsinə göstərilən yüksək qayğıya, yeni fərdi yaşayış evləri ilə təmin olunduqlarına görə Prezident İlham Əliyevə minnətdarlıqlarını ifadə ediblər.

“Hər bir vətəndaş ordunun güclənməsi üçün əlindən gələni etməlidir” “Aprel döyüşləri sadəcə Ermənistana deyil, bütün dünyaya mesaj idi”    Cəlil Xəlilov: "Əfsuslar olsun ki, İrəvan hələ də bu döyüşlərdən lazımi nəticə çıxarmayıb”      Qarşıdan aprel döyüşlərinin növbəti ildönümü gəlir.   Moderator.az olaraq Respublika Veteranlar Təşkilatının sədr müavini, polkovnik Cəlil Xəlilovla söhbətimizdə aprel döyüşlərinin önəmini, bu döyüşlərin tarixi əhəmiyyətini şərh etməyə çalışdıq.      -Cəlil müəllim, bu il 2016-cı ilin aprel döyüşlərinin üçüncü ildönümü tamam olur. Peşəkar hərbçi kimi bu döyüşlərin əhəmiyyətini necə qiymətləndirirsiniz? Sizcə bu döyüşlər Azərbaycan və Ermənistan ordularının güc nisbəti baxımından hansı həqiqətləri ortaya çıxardı?      -Aprel döyüşlərinin ölkəmiz üçün çox böyük əhəmiyyəti var. Erməni separatçıları uzun illər ərzində ordumuz haqqında mənfi fikir formalaşdırmağa cəhd ediblər. Ermənistan bəyan edirdi ki, Azərbaycan ordusu zəifdir, onun gücü yoxdur və s. Aprel döyüşləri isə sübut etdi ki, Azərbaycan güclü orduya, yüksək psixloji duruma və döyüş hazırlığına malikdir. Aprel döyüşləri göstərdi ki, Azərbaycan ordusu hər an işğaldakı torpaqları azad etmək qüdrətinə malikdir.   Aprel qələbəsinin digər baxımdan da mühüm nəticələri oldu. Bu, Azərbaycan ordusunun gücünü nümayiş etdirməklə yanaşı, xalqın orduya olan inamını da artırdı. Xalq bir daha əmin oldu ki, Azərbaycan ordusunda aparılan islahatlar, ordunun möhkəmləndirilməsi, güclənməsi istiqamətində görülən işlər mühüm əhəmiyyətə malikdir və bu işlər öz real səmərəsini verir.   Bu gün aprel döyüşləri nəticəsində işğaldan azad edilən ərazilərdə, Cocuq Mərcanlı kəndində Novruz bayramına hazırlıq gedir. İnsanlar yenidən Novruz sevincini öz doğma torpaqlarında böyük sevinc hissi ilə qeyd edirlər. Bütün bunlara görə biz Azərbaycan ordusuna minnətdar olmalıyıq.      -Sizcə ermənilər aprel döyüşlərindən lazımi nəticə çıxardımı? Rəsmi İrəvanın addımlarında aprel döyüşlərinin "izini” müşahidə etmək mümkündürmü?      -Əfsuslar olsun ki, ermənilər aprel döyüşlərindən lazımi nəticə çıxarmayıb. İrəvan problemin sülh yolu ilə həllinə tərəfdar olduğunu bildirsə də, problemin həlli istiqamətində real addımlar atmaq istəmir. Həmişə əməli addım atmaq məqamı yetişəndə qeyri-konstruktiv mövqe nümayiş etdirir, əsassız iddialar səsləndirir. Bununla da danışıqlar prosesini pozmağa cəhd göstərirlər. Məhz Ermənistanın bu ikili siyasəti nəticəsində problemin həllinə nail ola bilməmişik.      -Sizicə aprel döyüşlərindən beynəlxalq ictiamiyyət və beynəlxalq təşkilatların da çıxartmalı olduğu hansısa nəticə varmı?     -Beynəlxaıq təşkilatlar da aprel döyüşlərindən nəticə çxıarmalıdır. Anlamalıdırllar ki, əgər Qarabağ problemi beynəlxalq hüquqi normativ aktrara uyğun olaraq həll edilməsə, o zaman Azərbaycan hərbi yola işğaldakı əraziləri azad etməyə məcbur olacaq. Problemin müharibə yolu ilə həlli ehtimalını ortadan qalıdırmaq üçün beynəlxalq təşkilatlar, aparıcı dövlətlər Ermənistana həm siyasi, həm iqtisadi, həm də hərbi müstəvidə təzyiq göstərməlidir.      -Cəlil müəllim, Qarabağ münaqişəsinin həll edilməmiş vəziyyətdə qalması sizcə sadəcə Azərbaycan üşün narahatlıq kəsb edir, yoxa bu, həm də Qafqaz regionu və dolayısı ilə dünya üçün təhlükəlidir?      -Bu münaqişə yalnız Azərbaycan üçün təhlükə deyil. Bu, həm də Qafqaz regionu üçün təhlükədir. Ermənistan işğal edilmiş ərazilərdə terroristlər hazırlayır. Narkotik plantasiyalar salırlar. Beynəlxalq axtarışa verilən dünya miqyaslı bir çox cinayətkar da bu ərazidə yerləşdirilir. Suriyadan, digər ölkələrdən müəyyən qüvvələr orda yerləşdirilir.   Ermənilər işğaldakı ərazilərdə böyük vəhşiliklər törədib. Məscidləri, tarixi abidələri dağıdıb. Azərbaycan ordusu aprel döyüşləri ilə düşmənə mesaj verdi. Onları öz əsasız iddialarından, işğal siyasətindən əl çəkməyə çağırdı. Və onları başa saldı ki, bu siyasət onların özü üçün faciəvi sonluqla nəticələnəcək.      -Sizcə dünya ictimaiyyəti, aparıcı dövlətlər ermənilərin işğalçılıq siyasəti, Azərbaycan xalqına qarşı törətdikləri soyqırımlar haqqında yetərincə məlumatlıdırmı? Dünya birliyi bu məsələdə yetərincə qətiyyət sərgiləyərsə, Ermənistan işğalçılıq siaysətindən imtina edə bilərmi?      -Təbii ki, dünya ictimaiyyəti, qabaqcıl dövlətlər erməni vəhşiliyindən, onların işğalçılıq siyasətindən, bu siyasətin qorxunc nəticəsindən xəbərdardılar. Xocalı soyqırımını dünyanın bir çox ölkəsi tanıyır. Bütün dünya erməni vəhşiliyindən xəbərdardır. Odur ki, bunlara istiandə edərək Ermənistana hər cür təzyiq göstərə bilərlər. Onlar erməniləri məcbur edə bilərlər ki, işğladakı əraziləri tərk etsin. Hətta onlara Azərbaycan xalqına qarşı törətdikləri soyqırımını etiraf etməyə də vadar edə bilərlər. Ermənistan iqtisadi blokadadadır. Lakin buna baxmayaraq, xarici ölkələrdən aldıqları ianələri də silahlanmaya sərf edir. Halbuki öz vətəndaşalrının bu pula çox böyük ehtiyacı var. Bütün bunlar bir daha onu göstərir ki, Ermənistan işğalçılıq siyasətindən əl çəkmək niyyətində deyil. Bu isə o deməkdir ki, proseslər bu şəkildə davam edərsə, Qarabağ məsələsində son sözü yenə də Azərbaycan ordusu deyəcək.      -Cəlil müəllim, son vaxtlar bəzi şəxslər xaricdə oturub Azərbaycan ordusu, Müdafiə Nazirliyi, onun müxtəlif strukturları haqqında böhtan xarakterli fikirlər səsləndirməkdədir. İddia edirlər ki, guya orduda rüşvətxorluq, intizamsızlıq mövcuddur, mənəvi-psixoloji durum qeyrei-qənaətbəxşdir və s. Sizcə Azərbaycan ordusunun bu şəkildə hədəf allınmasına səbəb nədir?      -Bu fikirlər insanları çaşdıqmağa, xalqın orduya olan inamımı zəiflətməyə hesablanıb. Azərbaycan ordusu öz sözünü deyən ordudur. Azərbaycan ordusunun qapıları Azərbaycan ictimaiyyətinin üzünə açıqdır. Azərbaycan vətəndaşı ordu, ordudakı vəziyyət barədə hər an informasiya almaq imkanına malikdir. Tez-tez "açıq qapı”lar keçirirlər. Valideynlərlə əsgərlərin, komandirlərin görüşləri olur. Əgər hər hansı bir vətəndaş nədənsə narazıdırsa, nəyisə nöqsan hesab edirsə, bu nöqsanın aradan qaldırılmasını tələb edə bilər. Lakin ordudan xəbəri, məlumatı olmayan insanların ordunu müzakirə etməsi doğru deyil. Onlar düşməni sevindirən mənfi xarakterli, əsassız məlumatlar yaymaqla ordumuzun imicinə ziyan vururlar.   Orduya, onun imicinə ziyan vurmaq olmaz. Ordumuzun döyüş hazırlığına, onun qələbə ruhuna sevinmək lazımdır. Onun güclənməsi üçün hər bir Azərbaycan vətəndaşı əlindən gələni etməlidir.   Bu düşmən dəyirmanına su tökməkdir. Əgər həqiqətən də orduda hər hansı nöqsan varsa, bu ordunun rəhbərliyi, komandanlığı mövcuddur və həmin şəxslər bu nöqsan barəsində ordunun rəhbərliyinə müraciət edə bilər. Bu məlumatları dəqiqləşdirmək əvəzinə bu informasiyaları ictimaiyyiləşdirmək yanlışdır.          Seymur ƏLİYEV