İkinci dünya müharibəsi bəşəriyyətin XX əsrdə üzləşdiyi ən ağır və dəhşətli dövr oldlmuşdur. Azərbaycan xalqının bu müharibədə göstərdiyi əzmkarlıq və qəhrəmanlıq nümunələri, eləcə də Səməd Abdullayev kimi qəhrəman oğulların, onların igidlik salnamələri, gənclərin vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə olunmasında mühüm rol oynayır. Belə böyük şəxsiyyətlərin həyatı və mübarizələri, gənclərə vətənə bağlılıq, milli birlik və həmrəylik dərsləri verir. Onların xatirəsini yaşatmaq, döyüş və igidlik yollarını gənc nəslə təbliğ etmək və bu ruhu onlara aşılamaq, ölkənin gələcəyi üçün çox vacibdir. Böyük Vətən müharibəsində digər hərbi qulluqçularla yanaşı, tibb işçiləri də misilsiz qəhrəmanlıq və şücaət göstərərək öz adlarını şərəfli tariximizə yazmışdır. Onlardan biri də, Azərbaycan xalqının igid oğlu, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı, tibbi xidmət giziri Səməd Abdullayedir. Səməd Abdullayev1920-ci ildə Ağdaş rayonunun Qolqatı kəndində anadan olmuşdur. Pedaqoji Texnikumu bitirdikdən sonra Oğuz rayonunda pedaqoji fəaliyyətə başlayan Səməd 1941-ci ilin iyun ayında Qızıl orduya çağırıldı. Tiflisdə hərbi tibbi məktəbdə sanitar təlimatçısı kursunu uğurla bitirib komandanlıq tərəfindən Bakı və Mahaçqalada formalaşan 318-ci atıcı diviziyaya göndərilir. Öz şərəfli döyüş yolunu diviziyanın 1339-cu alayında tabur sanitariya təlimatçısı vəzifəsində başlayır. 1943-cü ilin aprel ayında diviziya Şimali Qafqaz cəbhəsində 18-ci Ordunun tərkibində Novorossiysk şəhəri ətrafında döyüşlərdə fəal iştirak etmişdir. Bu zaman tibbi təlimatçı Abdullayev atıcı hissələrin ön sıralarında yaralı döyüşçülərə ilk tibbi yardım göstərir və bilavasitə döyüşlərdə iştirak edir. O, tüfəng atəşi və qumbaralarla 19 alman əsgərini məhv edir. Novorossiysk döyüşlərində göstərdiyi igidliyinə görə 1339-cu atıcıalayın 07/n saylı əmri ilə 10 iyun 1943-cü ildə Səməd Həmid oğlu Abdullayev “İgidliyinə görə” medalı ilə təltif edilir. 318-ci atıcı diviziya “Novorossiyskaya” fəxri adına layiq görülür. Novorossiysk savaşı zamanı Səməd ÜKP(b)-nin sıralarına daxil olur. Taman yarımadasının almanlardan təmizlənməsindən sonra orduda Kerç-Eltigen əməliyyatına hazırlıq başlayır. Əməliyyatın əsas məqsədi Krım yarımadasına desant çıxarıb körpübaşını ələ keçirmək və sonradan Kerç şəhəri istiqamətində irəliləmək idi. Sovet komandanlığının planında Eltigen burnuna desantın çıxarılması vacib yer tuturdu. Bu əməliyyatda 318-ci diviziyanın hissələri də fəal iştirak etməli idilər. 1943-cü ilin noyabr ayı desantçılarla dolu zirehli katerlər və özüyeriyən barjalar Eltigenə yollanır.1943-cü il noyabrın 1-də ağır fırtınalı hava şəraitində 1339-cu atıcı alayın 1-ci taburu düşmən əlində olan sahilə çıxdı.Desantçıların ön sıralarında tibbi xidmət giziri Səməd Abdullayev irəliləyirdi. Sovet atıcıları sürətli və amansızhəmlə nəticəsində nasistləri Eltigen qəsəbəsindən çıxarmağa müvəffəq olurlar. Bu andan etibarən desant tərəfindən ələ keçirilən kiçik torpaq parçası uğrunda şiddətli döyüşlər başlayır. Almanlar körpübaşı ərazisini hər tərəfdən daimi atəşə tuturlar. Qara dəniz donanmasının sahil top batareyaları tərəfindən sovet desantçılarına göstərilən yardım, top atəşi çox məhdud idi. Halbuki almanlar desanta qarşı toplardan başqa təyyarələrdən və tanklardan da geniş istifadə edirdilər. Düşmənin əks-hücumlarının ardı-arası kəsilmirdi. Səməd Abdullayev güclü top və minaatanların atəşinə baxmayaraq, döyüş meydanından yaralıları çıxarıb, onlara ilkin tibbi yardım göstərirdi. O, bu işini bitirib yenə də öz mövqeyinə qayıdır, hücuma keçən düşmənə atəş açır. Vaxtaşırı savaş daha da kəskinləşir, ayrı-ayrı yerlərdə əlbəyaxa döyüşə çevrilir. Tək bu döyüşlərin birində Səməd şəxsən beş alman əsgərini öldürür. 1943-cü il noyabrın 5-də tibbi xidmət giziri Abdullayev döyüş meydanında qəhrəmancasına həlak olur. Ağır silahlardan və təchizatın bütün növlərindən məhrum olmuş desantçılar 40 gün ərzində alınan körpübaşını əllərində saxlayırlar və yalnız komandanlığın əmri ilə Eltigeni tərk edirlər. Eltigen əməliyyatının uğursuz olması rəsmi olaraq təsdiqlənir, lakin əməliyyat iştirakçılarının qəhrəmanlığı ölkə rəhbərliyi tərəfindən çox yüksək qiymətləndirilir. Təltif olunanlar arasında Azərbaycanın igid oğlu Səməd Abdullayevin də adı var idi. Eltigen döyüşlərində göstərdiyi misilsiz şücaətinə görə SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 17 noyabr 1945-ci il tarixli fərmanı ilə tibbi xidmət giziri Səməd Həmid oğlu Abdullayevə ölümündən sonra Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adı verilir və o, Lenin ordeni ilə təltif edilir. Səməd Abdullayev kimi Azərbaycanın böyük qəhrəmanlarının həyat hekayələri, qəhrəmanlıq dastanları yalnız tarixdə qalmamalıdır, gənclərin qəlbindəki milli ruhu canlandırmaq üçün bir vasitə olmalıdır. Onların şərəfli ömür yolu yalnız döyüş meydanlarında deyil, həm də sosial həyatda, cəmiyyətdə, mədəniyyətdə və təhsildə, fərqli sahələrdə də fəaliyyət göstərən gənclərə nümunə olmalıdır. Vətəni qorumaq, ona xidmət etmək və onun adına layiq olmaq gənclərimizin mənəvi borcudur. Bu yolda Azərbaycanın qəhrəman oğullarının təcrübəsi və irsi çox mühüm rol oynayır. Vətənin azadlığı və müstəqilliyi uğrunda həlak olan Səməd Abdullayev kimi qəhrəmanların adı xalqın yaddaşında əbədi olaraq yaşayacaqdır.                                              Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri                                             polkovnik  Cəlil Xəlilov

Bakı, 17 fevral, AZƏRTAC  Amerika Birləşmiş Ştatlarının Baş Qərargahlar rəisi general Cozef Danfordun və Rusiya Federasiyası Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi, ordu generalı Valeri Gerasimovun görüşünün Bakıda keçirilməsi təsadüfi deyil. Azərbaycan həm ABŞ, həm də Rusiya ilə qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq və strateji tərəfdaşlıq əlaqələrinə malikdir. Daim inkişaf edən Azərbaycan iqtisadi, hərbi imkanları, əlverişli coğrafi şəraiti ilə regionun mühüm əhəmiyyətli dövləti hesab edilir. Bu fikirləri amerikalı və rusiyalı generalların Bakıda keçirilən görüşünü AZƏRTAC-a şərh edən Respublika Veteranlar Təşkilatının sədr müavini, ehtiyatda olan polkovnik Cəlil Xəlilov bildirib. Cəlil Xəlilov deyib ki, Azərbaycan bölgənin bir çox ölkələrindən fərqli olaraq, həm ABŞ, həm də Rusiya ilə yaxın əməkdaşlıq münasibətlərinə, strateji tərəfdaşlıq əlaqələrinə daim sadiqdir və bu əlaqələrin daha da inkişaf etdirilməsinə ciddi səylər göstərir. Bu gün Azərbaycan və onun Prezidenti İlham Əliyev beynəlxalq miqyasda, xüsusilə ABŞ və Rusiya prezidentləri tərəfindən etibarlı tərəfdaş kimi qəbul olunur. Dünya dövlətləri Azərbaycanla qarşılıqlı əməkdaşlıq əlaqələrinin inkişafında maraqlı olduqlarını nümayiş etdirirlər. Dünyanın güc mərkəzləri, nüfuzlu beynəlxalq təşkilatları, aparıcı siyasi, iqtisadi və humanitar dairələri ilə sıx əlaqələr qurmuş Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik Şurasında iki illik üzvlük fəaliyyəti dövründə üzərinə düşən vəzifələrin öhdəsindən uğurla gəldiyini sübuta yetirib. Özü erməni təcavüzünə məruz qalan ölkə olmasına baxmayaraq, Azərbaycan dünyada sülhyaratma prosesində fəal iştirak edir, səmərəli təklif və təşəbbüslərlə çıxış edir, öz praktiki fəaliyyəti ilə sülhün və təhlükəsizliyin möhkəmlənməsinə dəyərli töhfələr verir. Azərbaycan regional konfliktlərin, qarşıdurmaların, gərginliyin aradan qaldırılmasında fəal rol oynayır, barışdırıcı missiya həyata keçirir. Bütün bunlar dünyanın güc mərkəzlərinin onun paytaxtını görüş yeri kimi seçməsini şərtləndirən digər amillər sayıla bilər. Respublika Veteranlar Təşkilatının sədr müavini qeyd edib ki, Azərbaycan regionda yeni əməkdaşlıq formatlarının əsas təşəbbüskarı kimi çıxış edir və bütün səylərini regionun inkişafı və rifahına yönəldir. Azərbaycanın həyata keçirdiyi siyasət nəinki regionda, daha geniş coğrafiyada iqtisadi-ticarət əlaqələrinin inkişaf etdirilməsinə və bütün ölkələrin bu inkişafdan faydalanmasına yönəlib. Bütün bunların ölkəmizin müsbət beynəlxalq imicinin formalaşmasında, əməkdaşlıq əlaqələrinin genişlənməsində danılmaz təsiri olub. Bu baxımdan, Bakının görüş yeri kimi seçilməsinin bu şəhərin sırf coğrafi baxımdan əlverişli ərazidə yerləşməsi ilə bağlanması doğru hesab edilə bilməz. Bu gün həyata keçirilən uğurlu daxili və xarici siyasət nəticəsində Azərbaycan bölgədə ən təhlükəsiz ölkədir. Məhz bu səbəbdən də görüş üçün Bakının seçilməsi təəccüblü deyil. Əlbəttə, burada Yaxın Şərqdəki mövcud vəziyyət, Tramp administrasiyasının xüsusilə Rusiya tərəfi ilə mübahisəli məsələlərdə hansısa razılaşmalara nail olmaq istəyi də nəzərdən qaçırıla bilməz. Məlumdur ki, əvvəlki rəhbərlik zamanı ABŞ-Rusiya münasibətlərində müəyyən gərginliklərin olması dünyanın müxtəlif regionlarında arzuolunmaz proseslərin yaşanmasına, beynəlxalq təhlükəsizliyin təmin edilməsində problemlərin meydana çıxmasına səbəb olmuşdu. Buna görə də ABŞ-Rusiya münasibətlərinin normal məcraya yönəlməsi qeyd edilən problemlərin həllini tapacağına, dünyada sabitliyin, təhlükəsizliyin möhkəmləndiriləcəyinə ümidləri artırıb. Azərbaycanın bu müstəvidə qazancı ərazi bütövlüyünün təmin edilməsinə nail olmaq üçün Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həllinə cavabdeh olan Minsk qrupunun həmsədr ölkələri, əsas söz sahibi sayılan ABŞ və Rusiya tərəfindən konkret addımların atılması ola bilər.

Azərbaycan torpağı əsrlər boyu igidlər,söz ustadları və mənəviyyat fədailəri yetişdirib.Bu torpaq bəzilərini döyüş meydanlarında qəhrəman, bəzilərini isə qələm başında müdrik bir söz adamı kimi tanıdıb.Lakin hər biri eyni məqsədə xidmət edib:Vətənin ruhunu yaşatmaq, qorumaq və gələcək nəsillərə ötürmək. Cəbhədə döyüşən bir əsgərin əllərində silah, gözlərində qeyrət olur.O, səngərin susqun gecələrində düşmənə qarşı təkcə güllə ilə yox, ruhu ilə də savaşır.Masasının arxasında oturmuş bir yazıçı isə sözlərlə savaşır, millətin yaddaşını yazır, tarix yaradır, kimliyini yaşadır.Onlar fərqli yollarla, lakin eyni amal uğrunda mübarizə aparırlar:Azərbaycanın varlığını qorumaq.Bu mübarizənin rəmzinə çevrilmiş iki qardaş var: biri Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Cəmil Əhmədov, digəri Xalq yazıçısı Sabir Əhmədli.Cəmil Əhmədov Vətənin azadlığı uğrunda canını fəda edən igidlərdən biri idi. Onun adı döyüş meydanlarında yazıldı, qanı ilə tarixə həkk olundu. Qardaşı Sabir Əhmədli isə qələmi ilə Vətənin hayqırtısını dünyaya çatdırdı.Onun yazıları sadə bir ədəbi mətin deyildi. Onlar bir millətin yaddaşı, şəhidlərin ruhunun təcəssümü idi.Bu ailənin Vətən sevgisi təkcə bu iki qardaşla bitmir. Sabir Əhmədlinin oğlu Məhəmməd Əhmədov da əmisinin yolunu davam etdirdi. O da torpağın harayına biganə qalmadı, silaha sarılıb bir millətin qüruruna çevrildi.I Qarabağ müharibəsində şəhid olan Məhəmməd də bu müqəddəs ailənin Vətən uğrunda verdiyi qurbanlardan biri oldu. Bu ailənin keçdiyi yol bütöv bir xalqın həyat hekayəsidir.Bu Azərbaycanın hekayəsidir. Silahın və sözün birləşdiyi, səngərlə səhifənin eyni amal uğrunda döyündüyü müqəddəs bir yolun dastanıdır. Hamımıza məlumdur ki, 1941-1945-ci illər insanlıq tarixinin ən qanlı və amansız müharibəsi olan II Dünya Müharibəsi ilə yadda qalmışdır.Bu müharibədə milyonlarla insan həyatını itirmiş, dünya siyasi, iqtisadi və mənəvi baxımdan dərin dəyişikliklərə məruz qalmışdır.Azərbaycan xalqı da bu sınaqdan böyük əzmkarlıqla keçmiş, həm ön, həm də arxa cəbhədə əsl qəhrəmanlıq nümunələri göstərmişdir. Bu qəhrəmanlıq salnaməsinin parlaq simalarından biri də Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Cəmil Məhəmməd oğlu Əhmədovdur.Onun keçdiyi döyüş yolu, göstərdiyi igidlik, vətənpərvərliyi və şəhidliyi Azərbaycan xalqının milli ruhunun təcəssümüdür.Azərbaycan müharibənin ilk günlərindən etibarən həm döyüş cəbhələrinə minlərlə oğul və qızını səfərbər etmiş, həm də arxa cəbhədə neft sənayesi və hərbi təchizat baxımından Sovet İttifaqının dayaqlarından birinə çevrilmişdi. 600 mindən çox azərbaycanlı müharibəyə getmiş, onlardan təxminən yarısı geri dönməmişdir.123 nəfər Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülmüşdür ki, onlardan biri də Cəmil Əhmədov olmuşdur.Sovet İttifaqı Qəhrəmanı Cəmil Əhmədov1924-cü ildə Azərbaycanın Cəbrayıl rayonunda anadan olmuşdur.1942-ci ildə cəbhəyə yollanmış, hərbi məktəbdə təhsil alaraq leytenant rütbəsi ilə qvardiya bölməsində xidmət etmişdir.1944-cü ilin yayında Belorusiya ərazisində aparılan strateji əməliyyatlarda onun göstərdiyi şücaət xüsusi qeyd olunmalıdır. 25 iyul 1944-cü ildə Tremlya çayını birinci keçən bölməyə rəhbərlik etmiş, düşmən müqavimətinə baxmayaraq mövqeyini qoruyub saxlamış və əməliyyatın uğurla nəticələnməsində həlledici rol oynamışdır.Cəmil Əhmədovun rəhbərliyi və şəxsi nümunəsi döyüşçülərdə yüksək döyüş ruhu yaratmışdı. Lakin qəhrəman zabitimiz 2 sentyabr 1944-cü ildə Polşa ərazisində gedən döyüşlərdə şəhid olmuşdur. Onun nəşi Varşavada Sovet əsgərləri üçün ayrılmış hərbi qəbiristanlıqda dəfn edilmişdir. 1945-ci il 24 mart tarixində ona Sovet İttifaqı Qəhrəmanı fəxri adı verilmişdir.Cəmil Əhmədov təkcə düşmənə qarşı deyil, qorxuya, ümidsizliyə və təslimiyyətə qarşı döyüşürdü. Onun timsalında Azərbaycan gəncinin müharibəyə münasibətini, torpağa, xalqa və azadlığa olan sədaqətini görmək mümkündür. Azərbaycan tarixində adını qızıl hərflərlə yazdıran Cəmil Əhmədov həyat yolu, mübarizəsi və şəhidlik zirvəsinə ucalması təkcə ailəsi üçün deyil, bütöv bir xalq üçün fəxr və qürur mənbəyidir.Bu gün Cəmil Əhmədovun həyatı və qəhrəmanlığı məktəblərdə, muzeylərdə, ədəbi əsərlərdə yaşadılır. Azərbaycan xalqı bu qəhrəmanları unutmayacaq, onların göstərdiyi fədakarlığı daim yad edəcəkdir.Cəmil Əhmədovun həyat yolu, qəhrəmanlığı və şəhidliyi müasir nəsillər üçün tükənməz bir ilham mənbəyidir. Müharibənin 80 illiyi qeyd olunan bir zamanda belə igidlərin adlarını anmaq, onları tanıtmaq həm borcumuzdur, həm də gələcək nəsillərə tarix dərsi verməyin ən təsirli yoludur. Onun kimi qəhrəmanların əziz xatirəsi xalqımızın yaddaşında daim yaşayacaq, Azərbaycanın vətənpərvərlik ənənələri üçün örnək olacaqdır. Cəlil Xəlilov  Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr Veteranları Təşkilatının sədri, polkovnik