Халилов Дж.М.   В 1993 году журнал Foreign Affairs опубликовал статью Самюэля Хантингтона «Столкновение цивилизаций?» Эта статья вызвала огромный резонанс в политических и научных кругах. Научная общественность была заинтригована главной идеей статьи Хантингтона, что центральным и наиболее опасным аспектом зарождающейся глобальной политики XXI столетия может стать конфликт между странами, принадлежащими различным цивилизациям. Хантингтон, учитывая беспрецедентную дискуссию вокруг своей статьи, написал книгу под тем же названием, в которой он существенно дополнил и уточнил вопросы, сформулированные в статье, а также развил ряд других идей, связанных с рассматриваемой темой. В частности, раскрыл связь понятий «культура» и «цивилизация»; писал о сдвиге баланса власти среди цивилизаций; о культурных истоках не западных обществ; о конфликтах, порожденных западным универсализмом, о причинах и динамике современных региональных войн и т.п. Главный вывод книги таков: столкновения цивилизаций являются наибольшей угрозой миру и международный порядок, основанный на учете особенностей цивилизаций, является надежным средством предупреждения новых войн. В мире после «холодной войны» культура и различные виды культурной идентификации определяют модели сплоченности, дезинтеграции и конфликта. Следует подчеркнуть, что Хантингтон не утверждает фатальную неизбежность конфликтов цивилизаций, а предупреждает об их возможности, если не будет диалога между культурами, взаимопонимания между их представителями. В этой связи примечательно его последнее интервью, где он подтверждает эту мысль. «Я считаю очень важным развитие диалога между культурами и цивилизациями, так как не вижу другой альтернативы для их сосуществования... С момента появления моего тезиса clash of civilisations, проявленные на него реакции показали, что ответственные актеры мировой сцены во все большей степени выражают серьезную обеспокоенность по поводу возможности столкновения цивилизаций. Вследствие того - и я этому очень рад - появилось широко распространившееся во всем мире движение, целью которого стало развитие диалога между культурами». Таким образом, есть только один путь избежать возможного конфликта цивилизаций, обеспечить международную и национальную безопасность: диалог культур. «Национальная безопасность» - это состояние защищенности личности, общества и государства от внутренних и внешних угроз, которое позволяет обеспечить конституционные права, свободы, достойные качество и уровень жизни граждан, суверенитет, территориальную целостность и устойчивое развитие Азербайджана. Азербайджан за последние десять лет в основном преодолел последствия тяжелого политического и социально-экономического кризиса конца прошлого столетия. Благодаря беспрецедентному развитию экономики удалось не только остановить падение уровня и качества жизни населения, но и обеспечить их рост. Государственная политика по развитию гражданского общества, правового государства, мультикультурализма сделали безосновательными различные сеператистские движения. Обороноспособность страны усилилась благодаря должному вниманию к армии, ее организации, обеспеченностью современными видами вооружений. Это устранило угрозу внешней экспансии. На основе национальных интересов определены адекватные позиции в международной политике и отношениях с другими странами, что значительно приумножило международный авторитет страны. Реализация продуманной политики в области государственной и общественной безопасности, соответствующей внутренним и внешним условиям, имеет фундаментальное значение для обеспечения необходимых условий реализации конституционных прав и свобод граждан, перехода к устойчивому развитию, соблюдения территориальной целостности и суверенитета государства. Однако современные коллизии, связанные с появлением целого ряда глобальных проблем, ставят человека любой цивилизации в критическую ситуацию незащищенности. Ожидания, направленные в будущее, сейчас смешаны не только с разочарованием от прошлого и предчувствиями экологических катаклизмов, на них налагаются также понимание неоднозначности перспектив социального, экономического и политического развития современной цивилизации. Несомненно, это придает новый смысл и новое значение проблеме безопасности. В целом безопасность человека определяется совокупностью факторов, которые в той или иной степени связаны с природными, техногенными и социально-политическими условиями бытия. Более того, как ни покажется на первый взгляд странным, выявление предпосылок безопасности человека следует искать в разгадке природы самого человека. Современная наука характеризует человека как биопсихосоциальное существо. Накопилось достаточное количество данных, свидетельствующих в пользу того, что развитие человеческого организма опосредуется социальными условиями его существования. Вместе с тем, формирование тех качеств человека, которые определяются как социально-психические, протекает вовсе не вне человеческого организма и не помимо биологического развития человека, а именно в ходе этого процесса. Биологическая составляющая человека подчеркивает глубинную связь людей с природой. Целесообразное, осмысленное поведение живых организмов вновь и вновь приводит к мысли, что жизнь - это нечто большее, чем просто физико-химическое взаимодействие. Конечный результат, к которому стремится любое живое существо, - это самосохранение, причем речь идет о сохранении не столько индивидуума, сколько биологического вида. В этом отношении способность человека вопрошать о своем будущем дает надежду на оптимистический исход. Она обязывает нас заботиться о природной среде, о биосфере. Вместе с тем биологические качества человека не совсем типичны. Так, человек единственный вид на Земле, который убивает себе подобного. Ни один другой вид не уничтожает представителя собственного вида. Духовный мир человека основывается на его психике. Трансформации психических состояний человека зависят от ритмов физиологической, психологической, социальной жизни человека. Психические качества человека объясняют нам его поведение, природу доброжелательности и любви, но они же объясняют и природу ненависти и агрессии. Утешением для нас является социальная грань в сущности человека, то обстоятельство, что социализация индивида - целенаправленный, в принципе управляемый процесс. Социальное может подавлять и преимущественно подавляет в человеке звериные инстинкты и агрессивные качества. Чрезвычайно важно поэтому для будущего человечества формирование личности на основе гуманистических ценностей, которые в принципе пронизывают культуры всех народов, всех религий. Для безопасности человека необходимо гармоничное взаимодействие всех видов социальных структур, которые тесно связаны с деятельностью каждого индивида1. В этом плане высокая адаптация к жестким условиям выживания, присущая человеку, как бы усиливается его социокультурной составляющей, которая в свою очередь слагается из опыта разных культур. Диалог этих культур дает возможность выработать человечеству стратегию выживания и адаптации, передать этот опыт всем живущим, мобилизуя весь социокультурный, а также личностный потенциал каждого человека в отдельности. Ключевое значение для будущего мира приобретает социализация индивида на основе диалога культур. Каким образом это осуществлять? Казалось бы, ответ очевиден: в духе гуманизма, в духе соблюдения прав человека на свободу. Возникающие здесь противоречия между антропоцентризмом и социоцентризмом, между отдельными людьми, на которые впервые обратил внимание Ф. Ницше, в принципе разрешаются путем нацеливания индивида на универсальные, смысловые константы культуры, такие как Истина, Красота, Добро. Другими словами, в отличие от Ф. Ницше мы должны считать, что гуманизм предполагает не только индивидуально значимое, но и родовое, общечеловеческое. В этом отношении нравственные ценности мировых религий при их взаимодействии могут служить основой воспитания человека будущего. В последние годы стала очевидна еще одна доминанта в понимании гуманизма. Это необходимость вовлечения экологических ценностей в нравственную систему. Отношение к природе и отношение людей друг к другу образуют двуединую эко-гуманистическую систему ценностей. Это обстоятельство должно определить основное содержание образования в XXI столетии. Человечество неотвратимо встает перед выбором своего дальнейшего пути развития. Стихийное неуправляемое развитие способно смести с лица Земли всяческое проявление жизни во всех ее простейших и высших формах. Чтобы человеческий род как уникальный вид сумел сохраниться, необходим переход к устойчивому развитию. Концепцию устойчивого развития нельзя отрывать от концепции национальной и глобальной безопасности. Если традиционное развитие квалифицируется как неустойчивое, то его безопасность, в принципе, обеспечить нельзя и речь может идти об обеспечении безопасности именно на пути устойчивого развития. Вот почему любая стратегия безопасности должна исходить из принципов стратегии перехода на путь устойчивого развития. Безопасными можно считать те общества, которые реализуют модель устойчивого развития, а опасными - те, которые идут по пути неустойчивого развития. В этом смысле безопасность становится одним из важнейших критериев социального развития, которое должно быть одновременно и устойчивым, и безопасным.

  2001-ci ildə yaradılan Ümumrusiya Azərbaycan Konqresi (ÜAK) bu müddət ərzində Rusiya Federasiyasında yaşayan azərbaycanlıların problemlərinin həllində, onların Rusiya cəmiyyətinə inteqrasiyasına nail olunmasında, hər iki xalq arasında dostluq münasibətlərinin inkişafında mühüm işlər görmüşdür. Əlbəttə, bu fəaliyyətin uğurla həyata keçirilməsində Rusiyanın müvafiq dövlət orqanlarının Konqresin fəaliyyətinə göstərdikləri dəstəyin də xüsusi rolu olmuşdur. Məhz buna görə də Rusiya Federasiyası Ədliyyə Nazirliyinin Ümumrusiya Azərbaycan Konqresinin ləğv edilməsi ilə bağlı bu ölkənin Ali Məhkəməsinə müraciət etməsi MDB məkanında, eləcə də dünyanın müxtəlif ərazilərində fəaliyyət göstərən əksər diaspor təşkilatları, həmçinin digər ictimai birliklər tərəfindən təəccüblə qarşılanıb. Həmin ictimai təşkilatların rəyinə görə, ÜAK daim azərbaycan-rus xalqları arasında dostluq, mehriban qonşuluq əlaqələrinin möhkəmləndirilməsi istiqamətində ardıcıl və səmərəli iş aparmaqla, ikitərəfli münasibətlərin inkişafına müsbət töhfə verir. Uzun illər ərzində səmərəli iş aparan Konqresin fəaliyyətinə yaranmış təhlükənin Rusiya-Azərbaycan münasibətlərinə təsirsiz ötüşməyəcəyi xüsusi narahatlıq doğurur. Respublika Veteranlar Təşkilatı və Azərbaycanın çoxsaylı veteranları da ÜAK-ın Rusiya azərbaycanlılarının mənafelərinin müdafiəsi və bu ölkə ilə qarşılıqla əlaqələrin genişləndirilməsi istiqamətindəki fəaliyyətini yüksək qiymətləndirir, təşkilat ətrafında baş verənlərdən narahat olduqlarını bildirirlər. Bizim qənaətimizə görə də, bu xoşagəlməz halın arxasında Rusiya-Azərbaycan dostluğunu qəbul edə bilməyən müəyyən qüvvələr və təşkilatların dayandığı şübhəsizdir. Biz inanırıq ki, Rusiya Federasiyasın müvafiq dövlət orqanları, bu ölkənin Ali Məhkəməsi məsələni lazımınca araşdıracaq və hər zaman qanun çərçivəsində fəaliyyət göstərən ÜAK-ın iki xalq arasındakı dostluq münasibətlərinin möhkəmləndirilməsindəki rolunu nəzərə alacaqdır. Rusiyada yaşayan azərbaycanlılar da məsələ ilə bağlı düzgün qərar veriləcəyinə və ÜAK bundan sonra da fəaliyyətini uğurla davam etdirəcəyinə inanırlar. Rusiya Ali Məhkəməsinin qərarının ədalətli və müdrik olacağına bizim də şübhəmiz yoxdur.   Respublika Veteranlar Təşkilatının sədr müavini, ehtiyatda olan polkovnik Cəlil Xəlilov.  

Prezident İlham Əliyevin bu günlərdə Azərbaycan-Litva biznes forumunda çıxışı bir daha Azərbaycanın iqtisadi və siyasi sahədə qazandığı uğurlara işıq saldı. Qeyd edildi ki,  Avropa dövlətləri ilə sıx əlaqələrin qurulmasında nəinki Azərbaycan, eyni zamanda, qarşı tərəf də bir o qədər maraqlıdır. Cənab Prezidentin qeyd etdiyi kimi, ölkələr arasındakı güclü siyasi münasibətləri nəzərə alaraq, uzun illərdir ki, biz artıq strateji tərəfdaşlarıq. Litva Prezidentinin səfəri fəal siyasi dialoqun olduğunu bir daha nümayiş etdirir. İqtisadiyyat, ticarət, investisiya və digər sahələrdə fəal qarşılıqlı əlaqədə olmaq üçün əsl vaxtdır.  Birgə hökumətlərarası komissiya hər iki ölkə arasında işgüzar dairələrin səylərini əlaqələndirəcək, eyni zamanda, hər iki ölkədə iş qurmaq üçün çoxlu imkanlar yaradacaq. Gündəlikdə olan məsələlər arasında ticarətlə yanaşı, investisiya, kənd təsərrüfatı, informasiya texnologiyalarının inkişaf etdirilməsi, nəqliyyat, enerji və təhsil sahələrinin olması kompleks tədbirlərin həyata keçirliməsindən xəbər verir. Hazırda Azərbaycanda biznes mühiti investorlar üçün çox əlverişlidir. Məhz bu səbəbdən ölkəmizə on milyardlarla birbaşa xarici investisiyalar qoyulur. Xarici şirkətlərin sərmayə portfelinin şaxələndirilməsi çox vacibdir. İnvestisiya proqramları ilk dövrdə əsasən neft-qaz sektoruna aid idi. Sevindirici haldır ki, hal-hazırda  investisiya bərpaolunan enerji sahəsini də əhatə edir. İqtisadiyyatın bütün sahələrinə artan maraq ölkəni investorlar üçün daha cəlbedici edir. Azərbaycan iqtisadiyyatının şaxələndirilməsi qarşıya əsas prioritet kimi qoyulub. Enerji sektoru ənənəvi olaraq iqtisadiyyatda aparıcı sektor olub və bu, davam edəcək. Prezident cənab İlham Əliyev Azərbaycan-Litva biznes forumunda çıxışı zamanı Azərbaycan qazını ilk dəfə 2021-ci ilin yanvarından başlayaraq Avropa İttifaqı da daxil olmaqla müxtəlif məntəqələrə nəql edən Cənub Qaz Dəhlizinin tikintisinin və 3500 kilometr uzunluğunda birləşdirilmiş çoxsaylı boru kəməri sisteminin yekunlaşdığını qeyd etdi. Bu, ölkənin inkişaf dinamikasının əsas göstəricilərindəndir. Cari ilin dörd ayının nəticələrinə nəzər saldıqda, ümumi olaraq iqtisadi vəziyyəti perspektivli qiymətləndirmək olar. Ölkənin iqtisadi gəlirləri 7,2 faiz artmışdır. Qeyri-neft sektorunda  artım 11,4 faizdir. İxrac 85 faiz artıb, qeyri-neft ixracı isə 40 faizə yaxın artıb. İşsizlik səviyyəsi 5-6 faiz təşkil edir. Ölkələrimiz arasında əməkdaşlıq üçün dayanıqlı nəqliyyat yollarının olması da çox önəmlidir. Azərbaycanda nəqliyyat şəbəkəsinin şaxələndirilmiş zənciri yaradılıb. Cənab Prezidentin qeyd etdiyi kimi, coğrafi yerləşmənin üstünlüklərindən faydalanaraq ölkə olaraq müasir infrastruktur – dəniz limanı, dəmir yolu bağlantıları, bir neçə beynəlxalq hava limanları, avtomobil yolları yaratdıq. Azərbaycan Şərq-Qərb və Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizlərinin üzərində yerləşir. Açıq dənizə çıxışı olmayan ölkə olmasına baxmayaraq, düzgün strategiya nəticəsində Azərbaycan önəmli nəqliyyat mərkəzinə çevrilib. Uğurlardan, inkişafdan danışarkən xüsusi qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan öz enerji təhlükəsizliyini 100 faiz təmin edir. Eyni zamanda, ölkəmiz Avropa İttifaqının üzvlərinin də enerji təhlükəsizliyini təmin edir. Azərbaycan neft, qaz, elektrik enerjisi, neft-kimya məhsulları ixrac edir. Azərbaycanın enerji resurslarına ehtiyac heç vaxt olmadığı qədər böyükdür. Avropa istehlakçılarına əlavə enerji resursları mənbələri lazımdır. Bu baxımdan, Azərbaycan Avropa İttifaqı tərəfindən töhfə verən tərəf kimi qəbul edilir. Avropa istehlakçıları üçün bərpaolunan enerji mənbələri hesabına istehsal edilmiş enerji daha çox cəlbedici ola bilər. Avropa İttifaqı -Azərbaycan əməkdaşlığı uğurla inkişaf edir. Enerji, nəqliyyat təhlükəsizliyi, ticarət – perspektiv əməkdaşlıq istiqamətləridir. Avropaya təbii qazın ixracına başlamağımızı və neft-qaz qiymətlərinin artmaqda olduğu faktını nəzərə alaraq cari ildə Avropa İttifaqı ilə ticarət dövriyyəsi artıb. Avropa İttifaqının 9 üzvü ilə Azərbaycan artıq strateji tərəfdaşlıq haqqında razılıqlar imzalayıb. Bu, onu göstərir ki, Avropa İttifaqı da Azərbaycan qədər bu əməkdaşlıqda maraqlıdır. Bir sözlə, Azərbaycan donor ölkəsinə çevrilib. Ölkəmiz özü kredit ayırır. Mövcud ehtiyatlar ölkənin xarici borclarını bir neçə ay ərzində sıfra endirə bilər. Bu, yaxşı iqtisadi vəziyyətdən xəbər verir. Məşhur Məmmədov Milli Məclisin deputatı      

“Birləşmiş Millətlər Təşkilatının “Təhlükəli tullantıların sərhədlərarası daşınmasına və kənarlaşdırılmasına nəzarət haqqında Bazel Konvensiyası”ndan irəli gələn bəzi məsələlər barədə” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2004-cü il 15 yanvar tarixli 59 nömrəli sərəncamında dəyişiklik edilib.  AZƏRTAC xəbər verir ki, bununla bağlı Prezident İlham Əliyev sərəncam imzalayıb.    Dəyişikliyə əsasən, 59 nömrəli sərəncamın 2-ci hissəsində “Azərbaycan Respublikasının Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi nəzdində Təhlükəli Tullantıların İdarə Olunması Agentliyi” sözləri “Azərbaycan Respublikasının Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi yanında Dövlət Ekoloji Təhlükəsizlik Xidməti” sözləri ilə əvəz edilib.  Azərbaycan Respublikasının Xarici İşlər Nazirliyi bu dəyişiklik barədə Birləşmiş Millətlər Təşkilatına müvafiq bildiriş göndərməlidi