Cəlil Xəlilov: “Cinayətkarlar elə bilirdi ki, əzələ nümayiş etdirməklə Ermənistanın maraqlarını təmin edə biləcəklər” “20 Yanvar hadisəsi sovet hakimiyyətinin xalqımıza qarşı tarixi cinayətidir”. Bunu Veteran.gov.az-a açıqlamasında Müharibə, Əmək və Silahlı Qüvvələr  Veteranları Təşkilatının sədr müavini, hərbi-siyasi ekspert polkovnik Cəlil Xəlilov bildirib. Polkovnik qeyd edib ki, əslində 20 Yanvar hadisələrinin kökü 80-ci illərin sonunda baş qaldıran erməni fitnə-fəsadı ilə başlayıb: “1990-cı il yanvar faciəsinə aparan yol azərbaycanlıların Ermənistandakı tarixi torpaqlarından növbəti kütləvi deportasiyasından başlayır. Bildiyiniz kimi, 1987-1988-ci illərdə ermənilər növbəti dəfə Qərbi Azərbaycan ərazisindəki soydaşlarımızı deportasiyaya məruz qoyur, onları tarixi vətənlərindən didərgin salırdı. Xatırladım ki, sadəcə, 1988-1989-cu illərdə azərbaycanlıların tarixi-etnik torpaqlarından - Ermənistandan növbəti deportasiyası baş verib. Bu deportasiya nəticəsində 250 min azərbaycanlı doğma vətənindən didərgin salınıb. 1990-cı ilin yanvarında Azərbaycana qoşun yeridən sovet hakimiyyəti xalqımıza əzələ nümayiş etdirməklə onun iradəsini qırmağa cəhd etdi. Sovet hakimiyyəti istəyirdi ki, xalqımız insanlarımızı Qərbi Azərbaycandan zorakılıqla qovulmasını və Dağlıq Qarabağın Ermənistana birləşdirilməsini qəbul etsin, bu prosesə müqavimət göstərməsin. Lakin Azərbaycan xalqı tarixin bütün çətin mərhələlərində olduğu kimi, 1990-cı ilin yanvarında da ciddi iradə və əzm nümayiş etdirdi. Öz cəsarəti və qəhrəmanlığı ilə sübut etdi ki, onun iradəsini zorakılıqla, hədə-qorxu ilə qırmaq, ona boyun əydirmək mümkün deyil”. Polkovnik qeyd edib ki, 20 Yanvar hadisələrinin müqəssirləri ilk dəfə məhz Ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən ifşa olunub: “20 Yanvar faciəsinə ilk obyektiv qiyməti verən, baş verənlərə görə sovet hakimiyyətinə açıq etiraz sərgiləyən Ümummilli lider Heydər Əliyev olub.  Faciədən dərhal sonra – 1990-cı il yanvarın 21-də ümummilli lider Heydər Əliyev ailə üzvləri ilə birlikdə Azərbaycanın Moskvadakı daimi nümayəndəliyinə gələrək doğma xalqı ilə həmrəy olduğunu nümayiş etdirib, SSRİ rəhbərliyinin törətdiyi bu qanlı əməliyyata kəskin etirazını bildirib və həmin əməliyyata rəhbərlik edənləri ifşa edib. Onu da qeyd edim ki, 1991-ci il noyabrın 20-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sessiyasında ümummilli lider Heydər Əliyev Yanvar faciəsini Azərbaycan xalqının suveren hüquqlarına qəsd kimi qiymətləndirib: “...Sovet İttifaqında, ölkənin daxilində — heç bir yerdə, heç bir regionda bu qədər, bu miqyasda qanlı qırğın olmamışdır. Bunu da edib Sovet ordusu. Və bunun nə qədər böyük miqyasda olmağını onunla da ölçmək olar ki, bu hərbi aksiyanın həyata keçirilməsi üçün SSRİ müdafiə naziri Yazov, SSRİ daxili işlər naziri Bakatin vaxtından qabaq gəlib Bakıda oturub, bu əməliyyatlara rəhbərlik ediblər. Müharibə vaxtı hərbi nazir az-az cəbhəyə gedirdi, ancaq görün bu hərbi əməliyyata bunlar nə qədər böyük fikir veriblər, bunun miqyası nə qədər böyük olub ki, marşal Yazov gəlib Bakıda oturub və bu əməliyyata rəhbərlik edib. Demək, bu, Azərbaycan xalqına qarşı göstərilən hərbi təcavüzdür, təhqirdir, Azərbaycan xalqının qarşısında cinayətdir”. Göründüyü kimi, Heydər Əliyev sovet rejiminin mövcudluğu dönəmində bu məsələ ilə bağlı cəsarətli mövqe sərgiləyib, baş verənləri Azərbaycan xalqına qarşı cinayət adlandırıb”. Professor bildirib ki, ermənilərin və ermənipərəst qüvvələrin bütün cəhdlərinə baxmayaraq, Azərbaycan bundan sonra da öz milli maraqlarının qorunması və möhkəmlənməsi istiqmaətindəki addımlarını qətiyyətlə davam etdirəcək: “Azərbaycan xalqına qarşı qırğın və qtəliyamlar 1990-cı ilin 20 Yanvar hadisəsindən sonra da davam edib. Ermənistanın işğalçılıq siyasəti nəticəsində minlərlə günahsız soydaşımız amansızcasına qətlə yetirilib. Lakin 2020-ci ilin 44 günlük Vətən müharibəsi ilə Azərbaycan ona qarşı edilən bütün haqsızlıqlara, cinayətlərə layiqli cavab verdi. İşğaldakı torpaqlarımız qısa zamanda döyüş yolu ilə azad edildi. Erməni faşizmi tar-mar olundu. Bu gün işğaldan azad edilən torpaqlarımıza “Böyük Qayıdış” gerçəkləşir. Ancaq bu, son deyil. Azərbaycanlı qaçqınlar Ermənistandakı əzəli yurd yerlərinə - Qərbi Azərbaycana da qayıdacaqlar. 20 Yanvar hadisələrindəki milli müqavimət nümunələri, Vətən müharibəsində əldə edilmiş Tarixi Zəfər, Prezidentimizin və xalqımızın qətiyyəti bu ümidləri daha da gücləndirir. Təbii, bu uca amal uğrunda biz veteranlar da əlimizdən gələni əsirgəməyəcək, xalqımız və dövlətimizlə, Müzəffər Ali Baş Komandanımızla sıx həmrəylik nümayiş etdirəcəyik”. Seymur ƏLİYEV  

Azərbaycanın Xarici İşlər Nazirliyi Faşizm üzərində Qələbənin 76-cı ildönümü ilə bağlı bəyanat yayıb. "Report" bəyanatın mətnini təqdim edir: "Bu gün 1941-45-ci illər faşizm üzərində qələbənin 76-cı ildönümüdür. Bu əlamətdar gündə, bəşər tarixinin ən dəhşətli savaşlarından olan müharibədə qələbənin əldə olunmasında misilsiz xidmətləri olan, şücaət və qəhrəmanlıq göstərən bütün əsgərlərin, zabitlərin, adi vətəndaşların hər birinin xatirəsini dərin hörmətlə anırıq. Bu qələbənin əldə edilməsinə Azərbaycan xalqının həm ön, həm də arxa cəbhədə önəmli töhfəsi olub. Müharibədə Azərbaycanın 600 mindən çox oğul və qızları iştirak edib, onlardan yarıdan çoxu döyüş bölgələrində həlak olub və itkin düşüb. Müharibə illərində göstərdikləri igidliyə görə 123 Azərbaycan vətəndaşı Sovet İttifaqı Qəhrəmanı adına layiq görülüb, 170 mindən çox əsgər və zabitimiz müxtəlif orden və medallarla təltif edilib. Xalqımızın qəhrəman övladları Moskva, Leninqrad, Kiyev, Stalinqrad, Simferopol, Odessa və irili-xırdalı digər yüzlərlə yaşayış məntəqəsi uğrunda rəşadətlə döyüşüblər, bir çox ölkələrin faşizm əsarətindən azad olunmasında yaxından iştirak ediblər. Qələbəyə Azərbaycanın yanacaq təminatı ilə töhfəsi əvəzsiz olub. Müharibənin 1941-1945-ci illərində Sovet İttifaqında istehsal olunan neftin 70 faizindən çoxu, benzinin 80 faizi və mühərrik yağlarının 90 faizi Azərbaycanın payına düşüb. İkinci Dünya müharibəsində faşizm üzərində Qələbənin təmin edilməsində həlledici rol oynamış sovet ordusunun tank və təyyarələrinin tam əksəriyyəti Bakı neftçilərinin göndərdiyi yanacaqla hərəkətə gətirilib. Qələbə üçün çox zəruri olan müxtəlif silah növləri Azərbaycan müəssisələrində fasiləsiz rejimdə istehsal edilib. Azərbaycan xalqı arxa cəbhədə də misilsiz əmək hünərləri göstərib, ordunun ehtiyaclarını ödəmək üçün gecə-gündüz fədakarlıqla çalışıb. Xalqımız cəbhəyə 7 tondan çox donor qanı göndərib, döyüşən ordunun ərzaq və isti geyimlə təchizatında fəal mövqeyi ilə seçilib. Azərbaycan faşizm üzərində qələbə naminə bütün imkanlarını maksimum səfərbər edib. Azərbaycan İkinci Dünya müharibəsi haqqında həqiqəti təhrif etmək, faşizmə bəraət qazandırmaq və faşist canilərini qəhrəmanlaşdırmaq cəhdlərini qətiyyətlə pisləyir. Biz xüsusilə bölgəmizdə nasist hərəkatının və nasist hərəkatı ilə əməkdaşlıq edənlərin hər hansı bir formada qəhrəmanlaşdırılması hallarını qınayırıq. Azərbaycan BMT Baş Assambleyasının “Nasizmin qəhrəmanlaşdırılmasına, neonasizmə və irqçilik, irqi ayrı-seçkilik, ksenofobiya və onlarla əlaqəli dözümsüzlüyün müasir formalarının yayılmasına təkan verən digər hallara qarşı mübarizə” qətnaməsini daim dəstəkləyir və hesab edirik ki, belə narahatlıq doğuran meyllərin aradan qaldırılmasında birgə səylərimiz mühüm rol oynaya bilər. Bu il Azərbaycan xalqı ilk dəfədir ki, 1941-45-ci illər faşizm üzərində qələbəni 44 günlük Vətən müharibəsi nəticəsində əldə olunmuş böyük Zəfərin sevinc hissi ilə birgə ikiqat fəxarətlə qeyd edir. Əcdadlarımızın uğrunda mübarizə apardığı ədalət, nəhayət qələbə çaldı və Azərbaycan beynəlxalq tanınmış sərhədləri çərçivəsində ərazi bütövlüyünü bərpa etdi. Azərbaycanın suverenliyi və bütövlüyü uğrunda canından keçmiş bütün oğul və qızlarımız, eləcə də 1941-45-ci illər müharibəsinin veteranları xalqımızın fəxridir. Onların əziz xatirəsi Azərbaycan xalqının qəlbində əbədi yaşayacaq".

“Qardaş xalqlar ədəbiyyatı - Özbək ədəbiyyatı” silsiləsindən III yazı  Qurbanlığa soyun məni, Topuğumdan asın dara. Və sonra duzlayın məni, Büründüm qapqara qara.   Hansı casusa nəsibdir tac, Səltənət de zəng çalacaq, zəng. Mən zindanda ödəmişəm bac – Saç ağardı, ağarmadı səhər.   Bu alnıma basılmış damğa: Nəsiminin beytləri küfr. Cəllad, artıq eləmə nəğmə, Şeirə deyil, üzümə tüpür.   Ağrımaz tən, Edərəm huzur, Siz dərimi soyduğunuz an. Mən haqqına girməyim, üzr, Azan, ya təkbir söyləyin, aman.   Günəş üfqə qoyduğutək baş, Qəlbin hüftan oldu mu, ey Şərq? Yeri altını parlatsa Günəş – Yer üzü də çeçəkləyəcək.   Qurbanlığa soyun məni, Və dağıtın bütün Bəşərə...   Bu dünya…   Bu günəş anamtək qocalmış, Anamtək qocalmış yer üzü. Mən batdım günəşin altına, Gündüzü, gündüzü, gündüzü.   Bu külək Cənubdan əsdimi, Cənubdan əsdimi sabalar? Qaranquş, qanadın kəsdimi, Səvdalar, səvdalar, səvdalar.   Ağ yağış qarlara dönüşdü, Qarlara dönüşdü leyləklər. Bu dünya darlara dönüştü, Sarlara dönüşdü leyləklər.   Nələrdən xəbərdir bu təsvir, Yuxulu gözlərin süzülüb. Gələn bu müsibət müsəvvir, Gedərəm ip kimi mən qopub.   Müsəvvir, gümanla tapdınmı, Sən məni adım ya ismimdən? Təndirə çörəktək yapdınmı, Ulduzlar tökülsə cismimdən?   Ağlasan, doğru ağla, gül süni, Adın var keçmişə adanan. Bu dünya bir dəstə gül süni, Mən də bir dünyayam xətərli.   Axtarış   Axtarışda qalan insantək, Özümü axtarıram səsdən. Adımdan ta bədəniməcən Müharibə elan etdim qəsdən.   Dörd bir yandan alıb nişanə, Atılacaq kamandan yaylar. Soyguncuya dönüşüb dünya, Durbin ilə addımım sayar.   Dağ qoynunda qapqara şərpə, Qanad çırpan bir şahin kimi. Mən izinsiz yox oldum, əfsüs, Elə düşməz intiqam kimi.   Özümü axtarıram hələ, Axtarıram mağara, dərədən. Yadımda yox hətta simam da, Əfsüs, min il keçdi aradan.   Ayın on beşi zülmət olsa, Mən axtardım günəşlərindən. Damladım anamın son nəfəsi Və sonuncu göz yaşlarından.   Ağı   Bu sözlərə çəkiç dəyməmiş, Balta ilə doğranıb amma. Qılınc gəlsə başın əyməmiş, Pərdə kimi örtülüb amma.   Burda bülbül oxuyar səssiz, Təfəkkürü çaxır əqrəb də. Yaşayıram qürub, gecəsiz, Yaşayırsan hansı tərəfdə?   De, haradan alınıb torpağın, Torpağına qarışıb laşım. Qarışqalar öpmüş ayağın, Onlar mənim gözüm və qaşım.   Bax ki, mənim gözlərim kordur, Çiynin tutar nədənsə dul-dul?! Alnımdan bir ayə oxuyar, Yenə həmin dili yox bülbül.   Sinəm yırtar kipriyinin tığı, Bir Söz hələ ki can istəyər. Mən dünyaya yetəcək ağı, Dünya isə bir qan istəyər.   Dənə kimi səpilmişdir…   Dənə kimi səpilmişdir bədənim, Gözümdəki gölməçə də Nilə dönər. Doğuluş… Doğuluş – mən ölən tarıx, Bu tarıx, bəlkə də, bir gülə dönər.   Dənə kimi səpilib dilə gəlir, Basdığım o izlər, tutmuş əllərim. Yanımda səssizcə kimsə dayanır, Sonra… Boş qalacaq sağım, sollarım.   Dənə kimi səpilib nalələrim də, Şərab içən kimi yenə sərxoşum. Qasırğada qırıldı budaqlarım, Kökünü qurd yemiş elə ağacım.   Dənə kimi səpilib bütün soyum, Soyuq ölkələrdə qartallara yem. Yaram yeniləndi, ağrıyır yaram, Kaş bu ağrı olsa bədənə məlhəm.   Bir gün başıma yetəcək dünya, Babaqəndlər gəlir, gəlir Mirzalar. Dənə kimi səpilir o zaman dünya, Sonra közə dönər dəstxət, imzalar.   Sonra dənə kimi səpilirim mən...   Babaqənd MİRZƏ Özbəkistan Respublikası Nəvai şəhər Xalq Deputatları Şurasının deputatı, “Dustluq bayrağı” və “Знамя дружби” qəzetlərinin baş redaktoru  Özbək dilindən uyğunlaşdıran: Rəhmət Babacan